Politechnika Białostocka wydała drugą część książki „Podróże po drewnianym Podlasiu”. Opracowała ją dr inż. arch. Magdalena Sulima, pracownik Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej.
„Podróże po drewnianym Podlasiu 2” to kolorowa, pełna ilustracji i ciekawostek publikacja, która zabiera czytelników na wędrówkę po najpiękniejszych zakątkach powiatu sokólskiego i okolic.
„To wydawnictwo ma zachęcić młodych czytelników do zwiedzania i odkrywania południowo-wschodniej części naszego regionu. Studenci z koła naukowego „mała ARCHITEKTURA” pod opieką Magdaleny Sulimy z Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej stworzyli kreatywny przewodnik po drewnianym Podlasiu.” – pisała o pierwszej części Olga Gordiejew z Polskiego Radia Białystok.
Radio Białystok | Wiadomości | Powstał kreatywny przewodnik po drewnianym Podlasiu
Dlaczego warto odkrywać drewniane Podlasie?
Podlasie to jeden z najpiękniejszych i najbardziej autentycznych regionów Polski. Słynie z dzikiej przyrody, gościnnych mieszkańców oraz wyjątkowej drewnianej architektury, która zachowała się tutaj w formie kolorowych cerkwi, zdobionych chat i klimatycznych wiosek. To miejsce, gdzie czas płynie wolniej, a podróżnik może poczuć prawdziwy oddech historii i tradycji.
Drewniane Podlasie to nie tylko słynny szlak Malowniczy Świat – Kraina Otwartych Okiennic, ale także wiele innych miejsc rozsianych po południowo-wschodniej części regionu. Warto odkrywać je samodzielnie – pieszo, rowerem czy samochodem – aby doświadczyć ich uroku na własnej skórze.
Wsie Podlasia – żywa tradycja i otwarte okiennice
Podróżując po drewnianym Podlasiu, nie sposób ominąć urokliwych wiosek, w których do dziś można podziwiać zdobione domy z charakterystycznymi okiennicami malowanymi w geometryczne wzory. To element dekoracyjny i symboliczny, który przez wieki świadczył o statusie i poczuciu estetyki mieszkańców.
Ale architektura to nie wszystko. W podlaskich wsiach wciąż żywe są tradycje: ręczne tkanie, hafty, pieczenie chleba czy wyrób serów. Odwiedzając lokalnych twórców, można zobaczyć, jak powstają tkaniny czy rzeźby, a także spróbować własnych sił w dawnych rzemiosłach.
Poznajemy niezwykłych ludzi i miejsca
„Podróże po drewnianym Podlasiu 2” to rodzaj ilustrowanego przewodnika, który oprowadza czytelnika po kulturze, zabytkach i tradycjach powiatu sokólskiego i okolic.
–Trasa, przez którą prowadzi, zorientowana jest na drewniane obiekty o istotnych walorach kulturowych, ukazujących specyfikę i unikatowość opisywanych miejsc. To charakterystyczne dla Sokólskich Wzgórz olbrzymy, czyli wiatraki, które do dzisiaj można spotkać w pasie pomiędzy Sokółką, Krynkami i Kuźnicą Białostocką, a także drewniana zabudowa domów z gankami i przeszklonymi werandami w okolicach Korycina i Suchowoli. To powrót, za sprawą przetrwałych tu dworów, do zakorzenionego w polskiej świadomości wzorca szlachcica-ziemianina, żyjącego w zgodzie z naturą. To także drewnale, czyli wielkopowierzchniowe malowidła autorstwa Arkadiusza Andrejkowa, wykonane na ścianach drewnianych domów i budynków gospodarczych – wylicza dr inż. arch. Magdalena Sulima.
Na niewielkim terenie powiatu sokólskiego spotykają się cztery religie i cztery kultury. Dlatego na kartach „Podróży po drewnianym Podlasiu 2” znajdziemy opis pięknego kościoła św. Anny w Kamiennej Starej – najstarszego drewnianego kościoła na Podlasiu. Nie przegapimy też malowniczo wpisanych w wiejski krajobraz krzyży i kapliczek. Odwiedzimy prawosławne cerkwie, żydowskie domy modlitwy, a także przepełnione symboliką meczety i mizary we wsiach Bohoniki i Kruszyniany, gdzie po dziś dzień społeczność tatarska kultywuje swoją religię i tradycję.
W „Podróżach po drewnianym Podlasiu 2” znajdziemy również zachętę, by poznać niezwykłe osoby, które mieszkają i tworzą na tym obszarze.
– W procesie doświadczania wielokulturowości Podlasia niezwykle istotny jest także kontakt z żywym przekazem autochtonów, którzy na co dzień kultywują i akumulują dziedzictwo regionu – podkreśla dr inż. arch. Magdalena Sulima. – Dlatego zachęcam w książce do spotkań z żyjącymi na tych terenach lokalnymi twórcami i artystami. Na przykład z garncarzem z podlaskiego zagłębia gliny, który na swoim garncarskim kole lepi ładyszki, makutry, buńki, a także jednym z ostatnich czynnych kowali na Podlasiu. We wsi Zamczysk możemy poznać łyżkarza, a w Janowie tkaczki, które do dzisiaj tkają na krosnach przepiękne dwuosnowowe dywany.
Czytelnicy „Podróży” odkryją też florę i faunę Puszczy Knyszyńskiej oraz najciekawsze potrawy kuchni regionalnej: supraską babkę ziemniaczaną, sery korycińskie i orientalne, niezwykle sycące dania kuchni tatarskiej.
– Warto wspomnieć, że niektóre opisane w książce miejscowości są jeszcze nieodkryte przez turystów. To urokliwe wsie o ogromnym potencjale kulturowym: Sitawka, Łaźnie, Kamienna Stara, Łosośna Mała. Opisuję też miejsca bardziej rozpoznawalne, jak Bohoniki i Kruszyniany, Krynki, Korycin, Suchowolę, czy Supraśl. Każda z tych miejscowości to inne zagadnienie merytoryczne, związane z architekturą, religią, kulturą i przyrodą – podkreśla dr inż. arch. Magdalena Sulima.
Przewodnik można odbierać w bardzo indywidualny sposób: czytać, przeglądać, wertować, przechodzić w kolejne miejsce, powracać, odkrywać treści w dowolnej kolejności. Każdy znajdzie tu coś interesującego i inspirującego.
Architektura drewniana bogactwem Podlasia
Województwo podlaskie jest obszarem o niezwykłym bogactwie kultury materialnej i duchowej. Ze względu na swoje przygraniczne położenie było od wieków miejscem przenikania się elementów kultury materialnej i duchowej Wschodu i Zachodu. Oprócz Polaków, ziemie te zamieszkiwały różne narodowości, m.in. Białorusini, Ukraińcy, Litwini, Tatarzy, Żydzi, wędrowni Romowie. Ta mozaika kulturowo-etniczna znalazła swoje odzwierciedlenie w przetrwałych tutaj obiektach sakralnych różnych religii, miejscach kultu, a także w tradycjach, w obyczajowości, w języku oraz kuchni.
– Jednym z elementów, który wyróżnia Podlasie pośród innych obszarów naszego kraju, jest także budownictwo drewniane. Architektura drewniana jest tutaj bardzo szerokim pojęciem, które stanowi rodzaj czasowego continuum, zarówno w przestrzennym, ale również w duchowym aspekcie. Z jednej strony są to drewniane domy mieszkalne, obiekty sakralne, budynki gospodarcze, niekiedy układy przestrzenne całych miejscowości, a z drugiej – związana z nimi kultura niematerialna, która jest przejawem silnej tożsamości lokalnej społeczności, ze swoim miejscem zamieszkania, ziemią i korzeniami. Mam tu na myśli legendy, zwyczaje, wierzenia, folklor słowny i muzyczny. Wszystkie te czynniki są zapisane w formach przestrzennych. Pokazują one jak szerokie i wielowymiarowe jest zagadnienie architektury drewnianej na Podlasiu, która na przestrzeni lat stała się swoistym wykładnikiem krajobrazu kulturowego, a zarazem niepodważalnym dowodem na istnienie ducha tego miejsca – mówi dr inż. arch. Magdalena Sulima.
Olga Gordiejew z Polskiego Radia Białystok tak opowiada o książce.
„Książka skierowana jest do odbiorcy w każdym wieku i zaprasza na wspólną, niezwykłą podróż po Podlasiu dzieci, rodziców i dziadków. Trasa, przez którą prowadzi zorientowana jest na drewniane obiekty o istotnych walorach kulturowych, m.in występujące tutaj licznie kolorowe cerkwie, zewnętrzne dekoracje na domach, elementy ich wyposażania, jak kaflowy piec, wiszące w narożach chat ikony, tkaniny własnoręcznie wyszywane przez gospodynie czy układane na łóżkach haftowane poduchy, dawniej stanowiącej posag panny młodej. To spotkania z żyjącymi tutaj nadal lokalnymi twórcami, np. cieślą czy warsztaty tkackie w skansenie. To również podróże rowerem i lokalna kuchnia. To w końcu aspekt duchowy – legendy, podania, pieśni czy tutejsza gwara, która dziś powoli odchodzi w zapomnienie wraz ze starszym pokoleniem.”
„Podróże po drewnianym Podlasiu” wydała Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, przy wsparciu finansowym Marszałka Województwa Podlaskiego. Publikacja jest dostępna bezpłatnie w formie PDF na stronie Oficyny Politechniki Białostockiej.
Piękna publikacja o pięknym Podlasiu. Zapraszamy do pobrania!
Część 1
Część 2
Politechnika Białostocka wydała drugą część „Podróży po drewnianym Podlasiu”